Drie nieuw beschreven soorten uit de G. brasiliensis-groep van Noord-oost Brazilië (Cichlidae, Geophagini)

Geophagus rufomarginatus sp. n.
Geophagus multiocellus sp. n.
Geophagus santosi sp. n.

De Braziliaanse ichtyologen José L. Mattos en Wilson Costa hebben in het tijdschrift Zoosystematics and Evolution een artikel gepubliceerd waarin zij drie nieuwe soorten Geophagus uit de G. brasiliensis-groep beschrijven die endemisch zijn voor de kustbekken in het noord-oosten van Brazilië. De soorten werden onderscheiden door morfologische kenmerken en fylogenetische bomen door analyses van segmenten van twee mitochondriale genen cytochroom b en cytochroom c oxidase I. De nieuwe soorten werden gediagnosticeerd door morfologische kenmerken en nucleotide-transformatie.

Bovenste foto: Geophagus rufomarginatus sp. n., alleen bekend uit de midden- en lagere delen van het stroomgebied van de Buranhém in de staat Bahia, onderscheidt zich van alle andere soorten uit de groep door rode randen op de lappets van de rugvin, de aanwezigheid van longitudinale reeksen van kleine lichtblauwe vlekken tussen de anale- vinstekels en stralen, en de niet-getande kiewbogen; de soort is nauw verwant aan G. brasiliensis en G. iporangensis. De naam rufomarginatus verwijst naar de rode randen op de lappets van de rugvin.

Middelste foto: Geophagus multiocellus sp. n., is alleen bekend van het middengedeelte van het Rio de Contasbekken in Bahia-staat. Deze onderscheidt zich van alle andere soorten van de groep door kleine lichtblauwe vlekken te hebben met miniscule heldere blauwe stippen op de middelpunten van de vlekken, die vaak verticaal worden samengevoegd tot korte staven op de staartvin. De aanwezigheid van kleine lichtblauwe vlekken met minuscule helderblauwe stippen op het midden van de staartvin was ook de reden om de soort de naam multiocellus mee te geven.

Onderste foto: Geophagus santosi sp. n., te vinden in Rio Mariana, een geïsoleerde kleine kustrivier van de staat Bahia, onderscheidt zich van alle andere soorten van de groep door het hebben van blauwe strepen parallel aan de dorsale- en anale vinstralen op hun langste delen. Het is vernoemd ter ere van Alexandre Clistenes Alcântara Santos, een ichtyoloogvriend van de auteurs.  Geophagus multiocellus en G. santosi behoren tot hetzelfde clade ( een schematische weergave van een groep organismen die allen afstammen van een bepaalde gemeenschappelijke evolutionaire voorouder, plus die voorouder zelf) van G. itapicuruensis. De samengestelde clade van de soorten die voorkomen in het bekken van Rio Paraguaçu is herplaatst als de zustergroep van de andere soort van de 'G.' brasiliensis soortengroep.

Het volledige artikel is open source en als PDF te downloaden,

Tekst: Johan Verheesen Foto's: J.L.O. Mattos